[Review] Tim Cook, The Genius Who Took Apple to the Next Level

 

Mình mới hoàn thành cuốn sách này trong 6 ngày (khoảng 8 tiếng).

Mình là một người yêu thích Apple vì những sản phẩm rất dễ dùng, thiết kế tối giản nhưng sang trọng và hiệu năng cao. Không cần giới thiệu nhiều về Apple vì nó quá lớn để không biết tới. Và khi nhắc tới những sản phẩm như Iphone, Ipad..., người ta chỉ nghĩ tới Steve Jobs, cha đẻ của Apple. Nhưng có một nhân vật mà mình rất muốn tìm hiểu, vị CEO quyền lực nhất Thế giới bây giờ, Tim Cook. Mình rất tò mò người kế nhiệm của Steve Jobs, người được mô tả có tính cách hoàn toàn trái ngược với Jobs đã dẫn dắt Apple từ khi Jobs qua đời năm 2011, người có đời sống cá nhân rất kín đáo và không thường xuyên xuất hiện trên truyền thông như nhiều CEO khác. 

Nhưng mình không thực sự ấn tượng với cuốn sách này. 

Nó không mang lại cho mình cảm giác được lắng nghe câu chuyện thực sự của Tim Cook để hiểu được cách ông ấy suy nghĩ, cuộc sống xung quanh ông ấy đang diễn ra thế nào, mà nó giống như một cuốn sổ ghi chép các hoạt động và sự kiện của Tim Cook và Apple, không khác gì những mẩu thông tin mà bạn tìm được trên báo, được tổng hợp lại theo thứ tự thời gian. 

Mình sẽ tóm tắt vài ý chính trong mấy gạch đầu dòng sau: 

- Tim Cook sinh ra trong một gia đình bình thường, ở Alabama, Mỹ. Bố ông làm trong xưởng đóng tàu. Ông được miêu tả là một "con chiên ngoan đạo", rất quan tâm tới bố mẹ và học rất giỏi ở trường. Cook là người trầm lắng nhưng cũng tham gia nhiều hoạt động xã hội và luôn được bạn bè yêu mến. 

- Sau khi tốt nghiệp chuyên ngành Kỹ sư công nghiệp (industrial engineering) của Auburn University, Cook gia nhập IBM với công việc đầu tiên trong các dây chuyền sản xuất. Chỉ một thời gian ngắn, ông đứng số 1 trong danh sách những nhân viên tiềm năng (những người được đánh giá cao bởi hiệu quả công việc, trách nhiệm và khả năng lãnh đạo), luôn giải quyết công việc hiệu quả, có "good ethics", tư duy tổ chức và vận hành cực tốt. Trong thời gian làm việc tại IBM, Cook vừa làm vừa học MBA, ông lấy bằng quản trị MBA của Fuqua Business School (Duke University), và thăng tiến rất nhanh lên vị trí Giám đốc IBM khu vực Nam Mỹ. 

- Sau 12 năm làm việc tại IBM, năm 1994 Cook chuyển sang làm Giám đốc vận hành tại Intelligent Electronics, sau đó 1 năm ông nghỉ việc và đầu quân cho Compaq, trở thành  Phó tổng giám đốc phụ trách mảng vật liệu của  Compaq ở Huston. Tại thời điểm đó, Compaq vượt xa Apple và IBM, là nhà sản xuất máy tính cá nhân (PC) lớn nhất Thế giới. Cook đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng mô hình phân phối tối ưu (Optimized Distribution Model, ODM), giúp Compaq tiết kiệm rất nhiều chi phí từ việc tối ưu hóa được thời gian sản xuất và phân phối. Tất cả những điều đó khiến Tim Cook được Steve Jobs chú ý khi Jobs quay lại điều hành Apple (sau khi bị đuổi khỏi chính công ty mà mình xây dựng lên). Lúc đó, tình hình vận hành và chuỗi cung ứng của Apple đang gặp rất nhiều vấn đề, Jobs đã gặp trực tiếp Tim Cook và với khả năng thuyết phục tuyệt vời của mình, Jobs đã mang Tim Cook về Apple, một công ty trên bờ vực phá sản. 

- Với những kinh nghiệm về vận hành được tích lũy từ nhiều năm ở IBM, Compaq, Tim Cook đã giúp Apple xây dựng lại chuỗi cung ứng, thuê gia công ở Trung Quốc,... và giúp Apple phát triển nhanh chóng, nhờ đó Cook trở thành Giám đốc vận hành của Apple và là cánh tay phải đắc lực của Steve Jobs. Tác giả nhấn mạnh rất nhiều khó khăn mà Tim Cook gặp phải khi được Steve Jobs tin tưởng giao trọng trách là CEO của Tập đoàn Công nghệ lớn nhất Thế giới. 

- Tim Cook gặp rất nhiều khó khăn trong giai đoạn đầu tiên lãnh đạo Apple, sau cái chết của Steve Jobs. Truyền thông và nhà đầu tư đặt rất nhiều nghi vấn về khả năng quản trị của Cook. Việc vượt qua cái bóng của Steve Jobs là điều không thể, Cook đã chọn cách khác, là chính mình. Và một thời kỳ mới của Apple bắt đầu. 

- Cook chứng minh được tài lãnh đạo và bản sắc riêng của mình, sau những thành công vượt trội của các sản phẩm mới như các thế hệ Iphone 5, 5S, 6, X... và Apple Watch, ipod...Tháng 2 năm 2018, dưới sự dẫn dắt của Tim Cook, Apple trở thành công ty đầu tiên trên Thế giới đạt giá trị 1000 tỷ $.

- Cook có phong cách điều hành trái ngược với Steve Jobs. Ông được cho là "nhân văn" hơn Jobs, có sự thấu cảm với nhân viên và quan tâm nhiều tới những cống hiến cho xã hội. Dưới thời Tim Cook, Apple lần đầu tiên quan tâm tới những chương trình từ thiện, điều mà Jobs không bao giờ làm vì ông nghĩ rằng tạo ra các sản phẩm Apple tốt nhất là đang đóng góp cho Thế giới nhiều hơn là đi làm từ thiện. Cook cũng đặc biệt quan tâm tới những vấn đề về bảo vệ môi trường, giáo dục, chống phân biệt chủng tộc, giới tính... và quyền lợi của nhân viên. Năm 2014, Tim Cook công khai giới tính và cho biết ông tự hào vì mình gay. 

- Sau cùng, dù không phải là người có những sáng tạo đột phá như Steve Jobs, Tim Cook vẫn là một CEO thành công khi dẫn dắt công ty công nghệ giá trị nhất Thế giới vượt qua rất nhiều khó khăn và vẫn phát triển rất mạnh mẽ ở thời điểm hiện tại (2021).

Chúng ta học được gì từ Tim Cook? Mình học được 3 điều sau:

- Tập trung vào chi tiết (detail oriented).

- Luôn là chính mình, đừng là bản sao của bất kỳ ai (kể cả Steve Jobs). 

- Thành công chỉ đến từ sự chăm chỉ (Steve Jobs, Elon Musk... đều như vậy, dù họ có cá tính hay cách điều hành, tài năng khác nhau, họ vẫn có 1 điểm chung, đó là sự chăm chỉ)

Cuốn sách này dày 300 trang, nhưng có tới gần 40 trang cuối dùng để tổng hợp các bài báo, các nguồn trích dẫn mà tác giả dùng trong sách. Mình cho rằng với nội dung và thông điệp của cuốn sách thì 300 trang là quá nhiều (chắc chỉ 100 trang là đủ). Mình thấy tác giả viết cũng không sắc, hay lặp ý và cá nhân mình không thích cách lấy sai lầm hoặc cá tính của Steve Jobs để so sánh hoặc làm nổi bật lên tài năng của Tim Cook như tác giả thường làm. Tóm lại, nếu bạn tìm một cuốn sách để giúp mình hiểu hơn về cách suy nghĩ, lối sống của Tim Cook, một người sống khá khép kín trước truyền thông, thì đây chưa hẳn là cuốn sách phù hợp, có thể chỉ cần đọc những bài báo về Tim Cook cũng tương đối đủ thông tin. 

Apple vẫn đang phát triển từng ngày, Tim Cook vẫn đang điều hành hiệu quả. Chúng ta sẽ cùng chờ đợi với công nghệ xe tự lái, Cook sẽ đưa Apple đến đâu trong thời gian tới. 

Thành.